زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

محمد بن سنان (دائرة‌المعارف‌مؤلفان‌اسلامی)






ابوجعفر محمد بن حسن بن سنان زاهری۲۲۰ق)، از راویان شیعه قرن دوم و سوم هجری قمری و از اصحاب امام صادق، امام کاظم، امام رضا و امام جواد (علیهم‌السّلام) بود که از امام صادق، امام جواد، امام رضا و امام‌ هادی (علیهم‌السّلام) روایت نقل کرده است.


۱ - معرفی اجمالی



ابوجعفر محمد بن حسن بن سنان زاهری کوفی خزاعی همدانی، نجاشی می‌نویسد: وی از فرزندان زاهر مولی عمرو بن حمق خزاعی بود و از این‌رو، به زاهری شهرت داشت و بنابر گزارشی نقل می‌کند که وی در کودکی پدر خود را از دست داد و تحت سرپرستی جدش سنان رشد و پرورش یافت، به همین‌سبب به جدش منسوب شده و در بسیاری از منابع با عنوان محمد بن سنان شهرت یافته است. او از اصحاب امام صادق، امام کاظم، امام رضا و امام جواد (علیهم‌السّلام) بود و روایاتی را از امام صادق، امام رضا، امام جواد و امام‌ هادی (علیهم‌السّلام) نقل کرده است.
[۹] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۳، ص۱۲۸.
وی افزون بر امامان معصوم، از کسانی چون بشیر نبّال، ابوالجارود، داود بن سرحان و زید شحام حدیث شنیده و روایت کرده است. از او افرادی مانند محمد بن حسین بن ابی الخطاب، محمد بن عیسی عبیدی و ایوب بن نوح استماع حدیث کرده و به روایاتش استناد جسته‌اند.

۲ - شخصیت روایی



درباره جایگاه زاهری، نزد رجال‌شناسان اختلاف نظرهایی وجود دارد: شیخ طوسی، نجاشی و ابن غضائری وی را غالی و ضعیف شمرده‌اند، اما علامه حلی به نقل از شیخ مفید، وی را موثق دانسته، هر چند خود قائل به توقف شده و اظهارنظری نکرده است. کشّی نیز با نقل روایات متضاد، در مواردی وی را ستوده است و روایتی را از محمد بن اسماعیل بن بزیع نقل می‌کند که محمد بن سنان و صفوان بن یحیی به دلیل مخالفت با امر امام جواد (علیه‌السّلام)، مورد لعن و نفرین امام قرار گرفتند، ولی در نهایت امام از آنان درگذشت و به نیکی از ایشان یاد کرد.

۳ - وفات



به نوشته نجاشی، وی به سال ۲۲۰ق از دنیا رفت.

۴ - تالیفات



آثار و تالیفات وی عبارت‌اند از: الطرائف الاظله المکاسب الحج الصید و الذبائح الشراء و البیع الوصیة و النوادر. افزون بر آن، مسائلی را از امام رضا (علیه‌السّلام) نقل کرده که معروف است.
[۲۲] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۱۰-۲۱۱.
رسالة ابی جعفر الجواد (علیه‌السّلام) الی اهل البصرة دیگر اثر اوست.

۵ - پانویس


 
۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۸.    
۲. جزایری، عبدالنبی، حاوی الاقوال، ج۴، ص۲۵۹.    
۳. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۶۱.    
۴. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۸۵.    
۵. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۴۰۵.    
۶. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۲۶.    
۷. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۰۱.    
۸. شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۳۱.    
۹. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۳، ص۱۲۸.
۱۰. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۱۰۳.    
۱۱. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۱۷۰.    
۱۲. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۸۹.    
۱۳. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۳۲۲.    
۱۴. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۰۷-۵۰۸.    
۱۵. شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۳.    
۱۶. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۸.    
۱۷. علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۳۹۴.    
۱۸. علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۳۹۴.    
۱۹. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۰۲-۵۰۳.    
۲۰. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۰۷-۵۰۸.    
۲۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۸.    
۲۲. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۱۰-۲۱۱.
۲۳. شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۳۱.    
۲۴. حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۱۷۴.    
۲۵. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۲۱۹.    
۲۶. خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۷، ص۱۶۰.    
۲۷. مجلسی، محمدباقر، الوجیزه، ص۱۶۱.    
۲۸. بروجردی، سید علی، طرائف المقال، ج۱، ص۳۴۹.    
۲۹. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۲۱.    


۶ - منبع


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۰۰، برگرفته از مقاله «محمد زاهری».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.