محمد بن سنان (دائرة‌المعارف‌مؤلفان‌اسلامی)ابوجعفر محمد بن حسن بن سنان زاهری (م ۲۲۰ق)، از راویان شیعه قرن دوم و سوم هجری قمری و از اصحاب امام صادق، امام کاظم، امام رضا و امام جواد (علیهم‌السّلام) بود که از امام صادق، امام جواد، امام رضا و امام هادی (علیهم‌السّلام) روایت نقل کرده است. ۱ - معرفی اجمالیابوجعفر محمد بن حسن بن سنان زاهری کوفی خزاعی همدانی، نجاشی می‌نویسد: وی از فرزندان زاهر مولی عمرو بن حمق خزاعی بود و از این‌رو، به زاهری شهرت داشت و بنابر گزارشی نقل می‌کند که وی در کودکی پدر خود را از دست داد و تحت سرپرستی جدش سنان رشد و پرورش یافت، به همین‌سبب به جدش منسوب شده و در بسیاری از منابع با عنوان محمد بن سنان شهرت یافته است. او از اصحاب امام صادق، امام کاظم، امام رضا و امام جواد (علیهم‌السّلام) بود و روایاتی را از امام صادق، امام رضا، امام جواد و امام هادی (علیهم‌السّلام) نقل کرده است. [۹]
مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۳، ص۱۲۸.
وی افزون بر امامان معصوم، از کسانی چون بشیر نبّال، ابوالجارود، داود بن سرحان و زید شحام حدیث شنیده و روایت کرده است. از او افرادی مانند محمد بن حسین بن ابی الخطاب، محمد بن عیسی عبیدی و ایوب بن نوح استماع حدیث کرده و به روایاتش استناد جسته‌اند. ۲ - شخصیت رواییدرباره جایگاه زاهری، نزد رجال‌شناسان اختلاف نظرهایی وجود دارد: شیخ طوسی، نجاشی و ابن غضائری وی را غالی و ضعیف شمرده‌اند، اما علامه حلی به نقل از شیخ مفید، وی را موثق دانسته، هر چند خود قائل به توقف شده و اظهارنظری نکرده است. کشّی نیز با نقل روایات متضاد، در مواردی وی را ستوده است و روایتی را از محمد بن اسماعیل بن بزیع نقل می‌کند که محمد بن سنان و صفوان بن یحیی به دلیل مخالفت با امر امام جواد (علیه‌السّلام)، مورد لعن و نفرین امام قرار گرفتند، ولی در نهایت امام از آنان درگذشت و به نیکی از ایشان یاد کرد. ۳ - وفاتبه نوشته نجاشی، وی به سال ۲۲۰ق از دنیا رفت. ۴ - تالیفاتآثار و تالیفات وی عبارت‌اند از: الطرائف الاظله المکاسب الحج الصید و الذبائح الشراء و البیع الوصیة و النوادر. افزون بر آن، مسائلی را از امام رضا (علیه‌السّلام) نقل کرده که معروف است. [۲۲]
نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۱۰-۲۱۱.
رسالة ابی جعفر الجواد (علیه‌السّلام) الی اهل البصرة دیگر اثر اوست. ۵ - پانویس۶ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۰۰، برگرفته از مقاله «محمد زاهری». رده‌های این صفحه : اصحاب امام جواد | اصحاب امام رضا | اصحاب امام صادق | اصحاب امام کاظم | درگذشتگان سال 220 (قمری) | راویان از امام جواد | راویان از امام رضا | راویان از امام صادق | راویان از امام هادی | راویان شیعه قرن ۳ (قمری) | راویان شیعه قرن2(قمری)
|